A' Bhean Eudach
Contributors
Fieldworkers
Date
July 1965
Track ID
90087
Part 1
Track Information
Original Track ID
SA1965.81.A2
Original Tape ID
Summary
This is a song composed by a drowning mother who has been lured out to a rock by her jealous sister. The woman speaks of her children and of those who will find her dead body.
The jealous sister later married the dead woman's husband. One day he heard her singing this song as a lullaby. He realised what had happened, and burnt her to death in a stack of peat.
The song was sometimes used as a waulking song
Item Notes
The contributor learned the song from her mother.
Cf.
'Òrain-luaidh Màiri Nighean Alasdair (K. C. Craig ed., 1949) p. 1
'Folksongs and Folklore of South Uist' (Margaret Fay Shaw ed. 1955) p. 254
Language
Gaelic
Genre
Collection
Transcription
Ceit Nicolson (CN):
A bhean ud thall hùg ó 'n cois na tràghad hùg ó
Sìn do chas dhomh hao ri óro sìn do làmh dhomh hùg ó
An truagh leat bean òg hùg ó 's i ga bàthadh hùg ó
Cha truagh, cha truagh hao ri óro 's beag do chàs dhi hùg ó
Dùil agad fhèin hùg ó bhith nam àite hùg ó
Mo thruaighe nochd hao ri óro gaoir mo phàistean hùg ó
Fear dhiubh bliadhna hùg ó fear a dhà dhiubh hùg ó
'S an tìmpire beag hao ri óro 'n ceann na càraid hùg ó
Ach Iain bhig hùg ó nì 's an nàire hùg ó
Chan iarr thu nochd hao ri óro cìoch do mhàthar hùg ó
Ach ma dh'iarras hùg ó 's beag as fheàrrde hùg ó
Na luidean truagh hao ri óro feadh na tràghad hùg ó
Bu lìonte m' iothlainn hùg ó bu dùmhail m' àtha hùg ó
Bu lìon'or mo laoigh hao ri óro 's m' aighean dàra hùg ó
'S e 'n t-àilgheas mòr hùg ó chuir dhan tràigh mi hùg ó
'S e 'n duileasg donn hao ri óro rinn mo bhàthadh hùg ó
Thig an coite hùg ó seo a-màireach hùg ó
Bidh m' athair ann hao ri óro 's mo thriùir bhràithrean hùg ó
Geal mhac an t-saoir hùg ó air ràmh bràghad hùg ó
Gheibh 'ad mise hao ri óro dèidh mo bhàthadh hùg ó
Mo chòta bàn hùg ó 'm bàrr an t-sàile hùg ó
'S mo chuailean donn hao ri óro feadh na lathacha hùg ó
Dòmhnall Eairdsidh Dòmhnallach (DE): 'S an innis sibh dhomh fhathast naidheachd an òrain, a Cheit. Ciamar a bha i a' dol?
CN: Cha robh ach tè a bha airson grèim fhaighinn air an duine a bha seo, deagh dhuine, agus thug i leatha an latha a bha seo i a-mach dhan tràigh... a-mach chun na tràghad a dh'iarraidh dhuileasg. Agus thug i oirre a dhol tarsainn air cuisle a bh' ann, bha fhios aice a leumadh gu math luath. Agus bha am boireannach bochd a bha seo a' buain an duileisg, agus an ceann greis mhath, nuair a thog i a ceann, bha a' chuisle air lìonadh. 'S bha i ag èigheach dha bana-chompanaich a cas no a làmh a shìneadh dhi gus a cuideachadh a-nall. Cha dèanadh i sin, ach tighinn dachaigh... gus an d' fhuair a h-athair 's a bràithrean i an làrna-mhàireach feadh na làn 's na lathacha. Agus co-dhiù fhuair i... fhuair i gun do phòs an duine truagh a bha seo i. Agus bha i an oidhche a bha seo 's i a' tàladh am fear a b' òige dhen chloinn aige, agus i a' gabhail an òrain, a cheart òran a bha seo a rinn an tè a bhathar a' bàthadh, air Sgeir Anna, agus chuala e i 's thuig e h-uile sìon, agus tha e air a ràitinn nach do rinn e ach breith oirre agus a cur dhan chruaich-mhònadh 's a' chruach-mhònadh a chur na teine 's i fhèin. Ach tha Sgeir Anna shìos an sin. Chì sibh air cùl an taighe ann a shin i ma thogras sibh.
DE: Agus 's e Sgeir Anna...
CN: Sgeir Anna an t-ainm a th' air... far an robh i.
DE: 'S cò aig a chuala sibh an t-òran, a Cheit? Bheil cuimhn' agaibh?
CN: Chuala mise an t-òran aig mo mhàthair fhìn 's aig gu leòr.
DE: 'S an robh e aca a' luadhadh?
CN: Bhitheadh, bhitheadh, bhitheadh.
A bhean ud thall hùg ó 'n cois na tràghad hùg ó
Sìn do chas dhomh hao ri óro sìn do làmh dhomh hùg ó
An truagh leat bean òg hùg ó 's i ga bàthadh hùg ó
Cha truagh, cha truagh hao ri óro 's beag do chàs dhi hùg ó
Dùil agad fhèin hùg ó bhith nam àite hùg ó
Mo thruaighe nochd hao ri óro gaoir mo phàistean hùg ó
Fear dhiubh bliadhna hùg ó fear a dhà dhiubh hùg ó
'S an tìmpire beag hao ri óro 'n ceann na càraid hùg ó
Ach Iain bhig hùg ó nì 's an nàire hùg ó
Chan iarr thu nochd hao ri óro cìoch do mhàthar hùg ó
Ach ma dh'iarras hùg ó 's beag as fheàrrde hùg ó
Na luidean truagh hao ri óro feadh na tràghad hùg ó
Bu lìonte m' iothlainn hùg ó bu dùmhail m' àtha hùg ó
Bu lìon'or mo laoigh hao ri óro 's m' aighean dàra hùg ó
'S e 'n t-àilgheas mòr hùg ó chuir dhan tràigh mi hùg ó
'S e 'n duileasg donn hao ri óro rinn mo bhàthadh hùg ó
Thig an coite hùg ó seo a-màireach hùg ó
Bidh m' athair ann hao ri óro 's mo thriùir bhràithrean hùg ó
Geal mhac an t-saoir hùg ó air ràmh bràghad hùg ó
Gheibh 'ad mise hao ri óro dèidh mo bhàthadh hùg ó
Mo chòta bàn hùg ó 'm bàrr an t-sàile hùg ó
'S mo chuailean donn hao ri óro feadh na lathacha hùg ó
Dòmhnall Eairdsidh Dòmhnallach (DE): 'S an innis sibh dhomh fhathast naidheachd an òrain, a Cheit. Ciamar a bha i a' dol?
CN: Cha robh ach tè a bha airson grèim fhaighinn air an duine a bha seo, deagh dhuine, agus thug i leatha an latha a bha seo i a-mach dhan tràigh... a-mach chun na tràghad a dh'iarraidh dhuileasg. Agus thug i oirre a dhol tarsainn air cuisle a bh' ann, bha fhios aice a leumadh gu math luath. Agus bha am boireannach bochd a bha seo a' buain an duileisg, agus an ceann greis mhath, nuair a thog i a ceann, bha a' chuisle air lìonadh. 'S bha i ag èigheach dha bana-chompanaich a cas no a làmh a shìneadh dhi gus a cuideachadh a-nall. Cha dèanadh i sin, ach tighinn dachaigh... gus an d' fhuair a h-athair 's a bràithrean i an làrna-mhàireach feadh na làn 's na lathacha. Agus co-dhiù fhuair i... fhuair i gun do phòs an duine truagh a bha seo i. Agus bha i an oidhche a bha seo 's i a' tàladh am fear a b' òige dhen chloinn aige, agus i a' gabhail an òrain, a cheart òran a bha seo a rinn an tè a bhathar a' bàthadh, air Sgeir Anna, agus chuala e i 's thuig e h-uile sìon, agus tha e air a ràitinn nach do rinn e ach breith oirre agus a cur dhan chruaich-mhònadh 's a' chruach-mhònadh a chur na teine 's i fhèin. Ach tha Sgeir Anna shìos an sin. Chì sibh air cùl an taighe ann a shin i ma thogras sibh.
DE: Agus 's e Sgeir Anna...
CN: Sgeir Anna an t-ainm a th' air... far an robh i.
DE: 'S cò aig a chuala sibh an t-òran, a Cheit? Bheil cuimhn' agaibh?
CN: Chuala mise an t-òran aig mo mhàthair fhìn 's aig gu leòr.
DE: 'S an robh e aca a' luadhadh?
CN: Bhitheadh, bhitheadh, bhitheadh.
Source Type
Reel to reel
Audio Quality
Good