Mar a fhuair Raghnall mac Ailein Òig cuidhteas colann gun ch...
fiosrachadh a' chlàraidh
Àireamh a' Chlàir Thùsail
SA1972.73.A8
Àireamh an Teip Thùsail
Geàrr-chunntas
Mar a fhuair Raghnall mac Ailein Òig cuidhteas colann gun cheann.
Bha colann gun cheann ga faicinn ann an Àrasaig. Chaidh na daoine làidir Raghnall mac Ailein Òig agus Iain Garbh Ratharsair a chur ruaig oirre. Rinn i an gnothach air Iain Garbh, ach rinn Raghnall an gnothach oirrese. Gheall i gum fàgadh i an t-àite agus leig e às i. 'S ann am Beinn Eadarainn san Eilean Sgitheanach a bha a dachaigh agus dh'fhalbh i 's i ag aithris rann, "Is fhada bhuam fhìn bonn Bheinn Eadarainn."
Bha an naidheachd seo san leabhar aig Seumas Dòmhnallach. Bha i am measg nan daoine cuideachd.
Àite a' Chuspair
Siorrachd - Siorrachd Inbhir Nis
Paraiste - Àrasaig is Mùideart
Baile/Àite - Àrasaig
Cànan
Gàidhlig
Seòrsa
Cruinneachadh
Tar-sgrìobhadh
Dòmhnall Eairdsidh Dòmhnallach (DE): Nist, dè bh' air a' cholann gun cheann? Dè rud a bha seo?
AM: Uill [???]. Thall faisg air Àrasaig ann an siud a bhiodh iad ga faicinn. Bha fear a mhuinntir an àite seo ris an canadh iad Raghnall mac Ailein Òig, 's bha e uabhasach uile, uile-làidir. Agus bha fear eile ann an Rathasair ris an canadh iad Iain Garbh Ratharsair. Tha mi cinnteach gun cuala sibh mu dheidhinn.
DE: Chuala.
AM: Ceart gu leòr, chaidh e fhèin 's Raghnall a dh'ionnsaigh an àite feuch an cuireadh iad an ruaig air colann gun cheann. Cinnteach gu leòr, chunnaic iad i. Chaidh Iain Garbh 's i fhèin am bad a chèile, agus rinn i an gnothach air. Chuir i Iain, a dhruim ri talamh, 's dh'èigh e na creachan, i a leigeil leis, leigeil leis. Uill, leig i leis co-dhiù.
Chaidh Raghnall mac Ailein Òig agus i fhèin am bad a chèile an uair sin, 's rinn esan an gnothach oirre co-dhiù. Chuir e a ghlùin air a h-uchd 's:
"Leig às mi, leig às mi," thuirt ise.
"Uill," thuirt e, "leigidh mi às thu dìreach air cùmhnant gum fàg thu an t-àite seo uile."
Uill, tha e coltach ris gur ann an àite ris an can iad Beinn Eadarainn ann an... anns an Eilean Sgitheanach a bha an dachaigh aice, 's dar a bha i a' falbh bha i ag ràdh:
"'S fhada bhuam fhìn bonn Beinn Eadarainn, cùl Beinn Eadarainn, bonn Beinn Eadarainn. 'S fhada bhuam fhìn bonn Beinn Eadarainn, Bealach a' Mhorbhain."
Sin mar a bha an naidheachd aig an fhear sin.
DE: 'S bha i... bha an naidheachd... chunnaic sibh an naidheachd a bha seo anns an leabhar?
AM: Bha e sa... bha e aig Seumas, bha.
DE: Agus a bheil cuimhn' agaibh fhèin air an naidheachd a bha seo am measg nan daoine ann a sheo?
AM: Tha cuimhn'... och tha, 's tha cuimhn' agam air Seumas glè mhath. Chaidh an duine bochd a bhàthadh às dèidh sin. Agus, uill, siud... siud mar a bha i aige co-dhiù, an naidheachd. Och bha uabhas de naidheachdan a' dol an seo, fhios agad. Bha, bha. Och, bha.
DE: Nist, Raghnall mac Ailein Òig a bha seo, an cuala sibh dad eile mu dheidhinn?
AM: Uill cha chuala leis an fhìrinn ach gur e ceatharnach uabhasach uile a bh' ann, gun robh e uabhasach uile-làidir. 'S ann às a seo a bha e. À Mòrar a bha e, cinnteach gu leòr, no Àrasaig. Uill, an uair ud, fhios agad, bha... chan eil... nise, Mòrar an seo, an oighreachd, chan eil i ach a' dol gu Abhainn Mhòrair. Chì sibh far a bheil an abhainn ann an siud. Ach an uair ud, bha i a' dol gus... gu... cho fada ri Àrasaig. 'S e Mòrar a Deas a chanadh iad, agus seo Mòrar a Tuath.
DE: 'S e. 'S e.
AM: Sin mar a bha iad.
DE: Agus an cuala sibh riamh gur e pìobaire a bh' ann an Raghnall mac Ailein Òig a bha sin? Gun robh e math air pìobaireachd?
AM: Cha chuala mi sin. Cha chuala.
DE: Tha e coltach gun robh.
AM: Cha robh e idir aigesan, aig Seumas co-dhiù, anns an leabhar.
Cruth Inneal a' Chlàir
Reel to reel
Càileachd an Fhuaime
Math