Mìneachadh air brìgh fhaclan Gàidhlig.
Contributors
Fieldworkers
Date
November 1966
Track ID
64367
Part 1
Track Information
Original Track ID
SA1966.066
Original Tape ID
Summary
The meaning of a number of Gaelic words.
The contributor explains the meaning of a number of Gaelic words: gàdag, 'gàdag 's a dà cheann fosgailte'; spreadhan; and sgiathag. Mention of a song about a local person's bonnet which looks like a spreadhan.
Recording Location
County - Inverness-shire
Parish - North Uist
Island - North Uist
Village/Place - Malaclete
Item Location
County - Inverness-shire
Parish - North Uist
Island - North Uist
Language
Gaelic
Genre
Collection
Transcription
Iain MacAonghuis (IM): 'S a-nist, bha facal eile agaibh, gàdag. Facal eile nach cuala mi.
Uilleam Boidhd (UB): Gàdag.
IM: A-nis, dè tha sa ghàdaig?
UB: Uill, chanadh iad... anns a... a rèir mar a fhuair mise an eachdraidh air gàdag, gur e dà mhaide a' dol còmhla airson ceann taighe agus air an ceangal gu h-àrd le crann-tharraing.
IM: Seadh, seadh.
UB: Crann-tarraing. Crann-tharraing a chanadh iad ris an tarraing a bha a' dol romhpa.
IM: 'S e, 's e. Tha fhios a'm.
UB: Agus bha iad a' cantail nuair a bhiodh a dhà dhiubh seo gur e gàdag, ach canaidh sinn ceangal ris a-nist.
IM: Canaidh dìreach.
UB: Ach 's e gàdagan a bha iadsan a' cantail a bha a' dol air.
IM: Seadh, seadh. Agus nach robhas ga chleachdadh cuideachd airson... an e dà shuidheachan.
UB: Bha dà... dà sguab gan càradh còmhla.
IM: Ò seadh.
UB: Car air am bualadh ri chèile anns a' bhàrr, agus an tòn aca air a laighe a-mach airson gun seasadh iad. 'S e gàdagan a chanadh iad ris.
IM: Tha mi a' tuigsinn.
UB: An dà chuid.
IM: Agus dè am facal a bh' agaibh mu obair nach robh... nach robh air a dhèanamh ro mhath? An e gàdag 's a dhà...?
UB: Gàdag 's a dà cheann sgaoilte.
IM: Sgaoilte. Agus chante sin mu obair sam bith nach robh...
UB: Chante mu obair sam bith e nach robh air a dhèanamh mar bu chòir dha a bhith.
IM: Seadh, dìreach.
UB: Nach robh ceangal air mar bu chòir dha a bhith, no air a dhèanamh cothromach.
IM: Seadh, dìreach. A-nist, facal eile. An e spreadhan?
UB: Spreadhan.
IM: Spreadhan. Agus dè bha san spreadhan?
UB: Uill, mar a chuala mise, bha an spreadhan, 's ann... 's e inneal... 's e soitheach a bh' ann air a... aig an robh an tòn aige rudeiginich cruinn, agus na tulmain aige a' tighinn a-staigh anns a' bheul, agus... uill, chunnaic mi fear dhiubh a chaidh a shealltainn dhomh dìreach, agus bha e [?air a chleachdadh leam] gur ann airson leaghadh an eòlain a bha e.
IM: Aidh, aidh.
UB: Ga chur tarsainn air uachdar an teine.
IM: Seadh.
UB: 'S an teine air a dhèanamh agus sgiathag fon an spreadhan.
IM: Sgiathag?
UB: Sgiathag fon an spreadhan.
IM: Dè bha san sgiathag?
UB: Uill, 's e gàda iarainn a bha san sgiathag a bha seo de dh'iarann sam bith. Cha robh e gu diofar, ach bha e air a dhèanamh air a chumadh, agus bha e a' dol air mullach an teine, agus bha spreadhan air a chur air muin na sgiathaig.
IM: Seadh, dìreach. Am faca sibh gin dhiubh riamh, dhe na sgiathagan a tha seo?
UB: Chan fhaca mi sgiathag idir ach chunna mi spreadhan.
IM: Seadh. Aig Seonaidh an Tàilleir?
UB: Aig Seonaidh an Tàilleir. 'S e a sheall dhomh spreadhan.
IM: Seadh, dìreach. Seadh, dìreach. Agus bha òran ann nach robh, 'Bu choltach i ri spreadhan a bhiodh a' leaghadh eòlain'. A bheil an còrr agaibh dhen òran a tha sin?
UB: Ò uill, chan eil. Tha mi air a dhìochuimhneachadh ach am pìos a bh' ann, 'Gur e bonaid Ruairidh Ghearraidh Iain gum bu dioc dhuibh a leithid fhaighinn'. Uill... Bu choltach i ri spreadhan, a bhiodh a' leaghadh eòlan.
IM: 'S chan eil fhios cò rinn an t-òran, no cò dha a chaidh a dhèanamh...
UB: Ò tha e cho fada... chan eil cunntais agam cò rinn e.
IM: Seadh, seadh. Dìreach.
Uilleam Boidhd (UB): Gàdag.
IM: A-nis, dè tha sa ghàdaig?
UB: Uill, chanadh iad... anns a... a rèir mar a fhuair mise an eachdraidh air gàdag, gur e dà mhaide a' dol còmhla airson ceann taighe agus air an ceangal gu h-àrd le crann-tharraing.
IM: Seadh, seadh.
UB: Crann-tarraing. Crann-tharraing a chanadh iad ris an tarraing a bha a' dol romhpa.
IM: 'S e, 's e. Tha fhios a'm.
UB: Agus bha iad a' cantail nuair a bhiodh a dhà dhiubh seo gur e gàdag, ach canaidh sinn ceangal ris a-nist.
IM: Canaidh dìreach.
UB: Ach 's e gàdagan a bha iadsan a' cantail a bha a' dol air.
IM: Seadh, seadh. Agus nach robhas ga chleachdadh cuideachd airson... an e dà shuidheachan.
UB: Bha dà... dà sguab gan càradh còmhla.
IM: Ò seadh.
UB: Car air am bualadh ri chèile anns a' bhàrr, agus an tòn aca air a laighe a-mach airson gun seasadh iad. 'S e gàdagan a chanadh iad ris.
IM: Tha mi a' tuigsinn.
UB: An dà chuid.
IM: Agus dè am facal a bh' agaibh mu obair nach robh... nach robh air a dhèanamh ro mhath? An e gàdag 's a dhà...?
UB: Gàdag 's a dà cheann sgaoilte.
IM: Sgaoilte. Agus chante sin mu obair sam bith nach robh...
UB: Chante mu obair sam bith e nach robh air a dhèanamh mar bu chòir dha a bhith.
IM: Seadh, dìreach.
UB: Nach robh ceangal air mar bu chòir dha a bhith, no air a dhèanamh cothromach.
IM: Seadh, dìreach. A-nist, facal eile. An e spreadhan?
UB: Spreadhan.
IM: Spreadhan. Agus dè bha san spreadhan?
UB: Uill, mar a chuala mise, bha an spreadhan, 's ann... 's e inneal... 's e soitheach a bh' ann air a... aig an robh an tòn aige rudeiginich cruinn, agus na tulmain aige a' tighinn a-staigh anns a' bheul, agus... uill, chunnaic mi fear dhiubh a chaidh a shealltainn dhomh dìreach, agus bha e [?air a chleachdadh leam] gur ann airson leaghadh an eòlain a bha e.
IM: Aidh, aidh.
UB: Ga chur tarsainn air uachdar an teine.
IM: Seadh.
UB: 'S an teine air a dhèanamh agus sgiathag fon an spreadhan.
IM: Sgiathag?
UB: Sgiathag fon an spreadhan.
IM: Dè bha san sgiathag?
UB: Uill, 's e gàda iarainn a bha san sgiathag a bha seo de dh'iarann sam bith. Cha robh e gu diofar, ach bha e air a dhèanamh air a chumadh, agus bha e a' dol air mullach an teine, agus bha spreadhan air a chur air muin na sgiathaig.
IM: Seadh, dìreach. Am faca sibh gin dhiubh riamh, dhe na sgiathagan a tha seo?
UB: Chan fhaca mi sgiathag idir ach chunna mi spreadhan.
IM: Seadh. Aig Seonaidh an Tàilleir?
UB: Aig Seonaidh an Tàilleir. 'S e a sheall dhomh spreadhan.
IM: Seadh, dìreach. Seadh, dìreach. Agus bha òran ann nach robh, 'Bu choltach i ri spreadhan a bhiodh a' leaghadh eòlain'. A bheil an còrr agaibh dhen òran a tha sin?
UB: Ò uill, chan eil. Tha mi air a dhìochuimhneachadh ach am pìos a bh' ann, 'Gur e bonaid Ruairidh Ghearraidh Iain gum bu dioc dhuibh a leithid fhaighinn'. Uill... Bu choltach i ri spreadhan, a bhiodh a' leaghadh eòlan.
IM: 'S chan eil fhios cò rinn an t-òran, no cò dha a chaidh a dhèanamh...
UB: Ò tha e cho fada... chan eil cunntais agam cò rinn e.
IM: Seadh, seadh. Dìreach.
Source Type
Reel to reel
Audio Quality
Good